VATAN VE HÜRRİYET CEMİYETİ

Mustafa Kemal (Atatürk) ve bir kaç yakın arkadaşı tarafından Şam'da gizlice kurulan fikir derneği (1906). Derneğin temel amacı Osmanlı devlet sistemini Meşrutiyet'e (monarşi) dönüştürmek ve Saray'ı bir anayasa ilanına zorlamaktı.

Suriye, böyle bir derneğin gelişmesi için hiç elverişli bir bölge değildi. Burası Osmanlı Sarayı'nın haber alma faaliyetlerinin en güçlü olduğu eyaletlerden biriydi. Bu nedenle derneğin ilk şubeleri Beyrut, Yafa ve Kudüs'te açıldı. Mustafa Kemal gizlice Se-lanik'e geçerek orada da Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'nin bir şubesini kurdu. Tekrar Ya-fa'ya döndüğünde ise arkadaşlarıyla birlikte o sırada Makedonya'da hızla gelişmekte olan İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne topyekün katılma kararı aldılar. Ancak Mustafa Kemal sonraki yularda, Enver ve Talat Paşa'ların etkisiyle aşırı batıcı, özellikle de Almancı bir çizgide ilerleyen bu derneğin görüşlerinden büyük ölçüde uzaklaşıp kendi özgün siyasal doktrinini oluşturacaktı.